
Identifikation
Titel
Reinhard, erster Abt des Klosters in Reinhausen (Reinehusen), gibt einen Überblick über die Geschichte des Klosterguts, um die Rechte an entfremdeten Gütern nicht in Vergessenheit geraten zu lassen, im Einzelnen: Von den Brüdern Ezike und Elle, Grafen von Reinhausen, vermachte der kinderlos gewordene Ezike seine Güter dem Kloster Helmarshausen (Helmwardishuson), während Elles sechs Kinder Konrad, Heinrich, Hermann, Udo, Mathilde und Rikence in ihrem Stammort ein Kanonikerstift unter Propst Sibold gründeten. Als alle Güter der Grafen sich in der Hand Hermanns vereint hatten, stiftete dieser daselbst eine Ordensanstalt. Nach Heinrichs, Grafen von Reinhausen, und seiner Söhne Meinhard und Piligrim Tod beschenkte seine Tochter Eilika das Kloster reichlich; weitere Schenkungen verhinderte ihr Oheim, Bischof Udo von Halberstadt. Nach dem Tod Konrads, Grafen von Reinhausen, schenkte seine Tochter Beatrix, die den Grafen Ocgerus von Warpke (Wardbike) geheiratet hatte, dem Kloster ihren Hof in +Mechelmishusen, den Reinward von Stockhausen gegen einen geringeren in +Bernsrode eintauschte. Mathilde, Gräfin von Reinhausen, heiratete einen Bayern ("baurus") und gebar Hermann von Winzenburg. Ihre Schwester Rikence wurde von Gerold von Immenhausen entführt und reich mit Gütern ausgestattet. Das Kloster wurde von Bischof Reinhard von Halberstadt geweiht, jedoch ohne die von Graf Hermann erhoffte Dotation. Nach dem Tod Hermanns und seiner Söhne Heinrich und Hermann bemächtigten sich andere der geschenkten Güter, nämlich:
1. Poppo von Blankenburg, dem sein Oheim, Bischof Reinhard von Halberstadt, die aufgekauften Güter der Gräfin Rikence geschenkt hatte, beanspruchte einen Teil eines Waldes, der Sundera, tauschte jedoch dagegen mit Zustimmung seiner Söhne Konrad und Siegfried anderthalb Hufen in +Haldagesin ein,
Laufzeit
1152/1156
Enthält
für ein Darlehen Unocos von Ballenhausen, bis sein Sohn Reinhard von Halberstadt die Ansprüche wieder aufleben ließ;
2. Bruno von Gelliehausen, der sich einige Pfandstücke aneignete, darunter den Wald Kaldinlid;
3. Reinward von Stockhausen, der einige Hufen in Reinhausen usurpierte. Ein Versuch der Mönche in Hildesheim, dem Kloster Reinhausen die Schenkung der Gräfin Eilika durch Nachweis der Ersitzung wieder zu verschaffen, scheiterte. Wegen der Aufsessigkeit der Liten gewann Abt Reinhard einen neuen Patron gegen Belehnung mit den Klostergütern in Thegenhard von Bodenhausen. Auf dessen und des Herzogs Heinrich von Sachsen und Baiern Rat wurden die Zinsen der Hörigen, insbesondere der Mühle in Iverhorst, dann festgestellt, da das Ausbleiben der Annonen das Kloster in größte Verlegenheit gesetzt hatte.
Ohne Jahr (1152/53 - 1156 Mai 7).
Ausfertigung, 37 x 26 cm, lateinisch, beschädigt, anhängendes Siegel des Abtes Reinhard, stark beschädigt.
Druck: UB Reinhausen Nr. 11; v. Uslar-Gleichen, Geschichte der Grafen von Winzenburg, 1895 S. 308–312.
Regest und Auszug: Mainzer UB II Nr. 214 (mit weiteren Überlieferungshinweisen, u. a. auch StAWolfenb., Kotzebue I S. 1 ff.). Der Text war schon zur Zeit Uslar-Gleichens sehr verblichen und teilweise unleserlich. Auch Brenneke, Klosterherrschaft, I, 1 S. 51 Anm. 108 verwies auf die besser lesbaren, inzwischen verbrannten Kopialbücher des 15. und 16. Jahrhunderts. Vermutlich hat Uslar-Gleichen den Text bereits aus den Kopiaren ergänzt; der vorliegende Text ist von Uslar-Gleichen moderniesiert übernommen.
Abschrift: Hodenberg Nr. 1.
In nomine sancte et individue trinitatis Reinhardus dei gratia Reinehusensis primus abbas. Quia priorum ordinationes, ne vel in irritum vel in oblivionem ipsis decentibus transeant, scriptis mandantur et sigillis sue auctoritatis muniuntur, placuit nichilominus parvitati mee, tam genus fundatorum Reinehusensis ecclesie retexere et ad noticiam tam futurorum quam presentium fideli narratione transmittere, quam introitum et statum mee miserie summatim perstringere. Ezike et Elle fratres et comites nobiles et predivites erant, qui Reinehuson et Lichen habitabant. Sed Ezike, cum esset immature suo destitutus herede, beatum Petrum in Helmwardishuson sibi constituit heredem. Elle vero genuit IIIIor filios: Conradum, Heinricum, Hermannum et Udonem Hildeneshemensem et duas filias: Mathild et Rikence. Quam Geroldus de Imminhuson clam rapiens, predia multa cum ea obtinuit; set cum ex ea non haberet heredem, Reinhardus prepositus, qui et postea Halberstadensis episcopus, omnia coemit et nepoti suo Popponi comiti de Blankenburch in nuptu contradidit. Porro Conradus genuit Beatricem, que nupsit Ocgero comiti de Wardbike et genuit Olricum. Heinricus autem genuit Meinhardum et Piligrimum et Eilikam et Adilheid abbatissas. Mathild vero nupsit cuidam Bauro principi et genuit Hermannum de Winzinburch. Hic quia patre Baurus fuit, domui sue, quam exstruxit, nomen de se indidit. His tribus fratribus comitibus et Mathildi communicato consilio placuit, ut locum suum principalem, unde originem duxerant, domino deo et perpetue virgini Marie et specialiter sancto Christoforo martiri deputarent. Unde quia quatuor erant, totidem inibi canonicos sacerdotes ordinarunt et prepositum eis Siboldum nomine instituerunt.
Quo defuncto, cum idem locus portioni comitis Hermanni integraliter cederet, de consensu suorum coheredum ordinem monasticum ibi instituit et omnia, que habuit in eiusdem ville marcha, nichil inibi sibi reservans, eo contradidit. Et IIIIor mansis decimam totius marche cambiens, ecclesie contulit et ministerialibus suis seu litonibus, se vel sua illuc conferre si liberet indulsit. Heinrico autem comite viam universe carnis ingresso et filiis suis Meinhardo scilicet et Piligrimo Wirceburhe ad curiam imperialem occisis et inde in cenobium nostrum translatis et sepultis, Eilika abbatissa soror ipsorum, quicquid habuit in iam dicte ville marcha, pro remedio animarum eorum obtulit. Et ad cenobium nostrum familiaritatis gratia annuatim venit et ibi, per sex vel octo menses moram faciens, non modicam caritatem fratribus exhibuit. Ita ut reliquam sue hereditatis portionem sancto Christoforo martiri contulisset, si dominus Udo episcopus eius patruus sua eam subtilitate non prevenisset. Beatrix etiam cometissa mortuo patre eius Conrado comite in die unctionis sue curtem in Mechelmishuson Olrico filio eius consentiente optulit; set ea sepulta in aquilonari parte eiusdem cenobii, Reinwardus de Stokhuson satis peiore concambio in Bernisroht eam commutavit. Demum Reinhardum Halberstadensem episcopum pro spe large dotationis vocavit, qui monasterium iam dictum consecrans duabus silvulis, quas a Geroldo emerat, dotavit; minus conferenz quam comes speraverit. Postremo claustrum de plaga australi propter loci angustias in partem aquilonarem transferri et amliari fecit et ecclesie Reinboldum de Helmwardeshuson monachum prefecit. Quo subito in ecclesiam suam revocato et in abbatem electo, iam dictus comes fratrum electione me de cantico leticie ad fletum miserie assumpsit et ordinatione domini Maguntini archiepiscopi senioris Adilberti nomen primi abbatis Reinehusensis cenobii mihi indigno indidit.
His ita patratis in Bawariam abiit et ibi moriens nos pauperes omni solatio destitutos reliquit. Nam duo parvuli eius filii, Heinricus et Hermannus, quorum alter immatura et misera morte defunctus et apud nos est sepultus, alter ut notum est occisus, parum prodesse loco potuerunt; immo plus nocuerunt. Itaque quicumque voluit, ex predicta traditione quod sibi placuit usurpavit. Poppo namque comes de Blankinburch terciam partem montis et terciam partem silve, que vocatur Sundera, que specialis erat fundatorum nostrorum, iniuste sibi vendicavit. Idem pro IIIIor marcis, quas Unoco de Ballinhuson ei mutuo dederat, set nobis reddendas assignaverat, mansum et dimidium in Haldagesin sancto Christoforo tradidit. Set postea idem predium in usus suos retorquere volens, his partibus silve et montis, quas se dicebat contingere, pro restauratione illius mansi et dimidii cum duobus agris cum astipulatione filiorum suorum, Conradi scilicet et Sifridi, funditus renunciavit. Nunc vero Reinhardus Halberstadensis, filius eius, omnia ista sibi revendicat. Bruno etiam de Gelingehuson, cum sit advena provincie nostre, et quedam inibi bona tantum invadiaverit nec a predecessoribus suis aliquid ibi possederit, duos montes Lichen, quos fundatores nostri exstruxerant, set postmodum ecclesie contulerant, nescio qua fronte sibi addicit. Reinwardus quoque de Stokhuson silvulam iuxta Dimerdin, que vocatur Kaldinlid, et quandam partem cimiterii, ubi claustrum fuerat initiatum, et quasdam areas, unam ante cimiterium, alteram in pede montis, sibi usurpat. Hildenesheimenses etiam fratres mei amicissimi donationem, quam Eilika abbatissa contulit, revocare volentes, mihi decrepito et pauperi ut aiunt parcunt. Quod ego cum omni gratiarum actione libentissime suscipio et obsequio meo id mereri studeo. Set frustra nunc primum id nituntur,
quia Reinehusensis ecclesia hoc ante meum introitum XX annis et todidem extunc sine interruptione iusto titulo et bona fide quiete possedit. Hec idcirco notaverim, ut si hec in diebus nostris sopita non fuerint, posteris nostris horum circumstantias patefecerim. Quia vero a primo tempore mee villicationis senio et auxilio sum destitutus et repugnantia litonum et creberrimis iniuriis extediatus et pro temporis necessitate copiam comitis habere non potui, Thegenhardum de Bodinhuson mihi patronum elegi et ut a comite id in commisso, non in beneficio acciperet optinui. Cumque diutius pene singulis annis propter annone penuriam graviter anxiarer et affligerer, ita ut tam mercando quam mendicando et vel fidelium continuis elemosinis vel meis scriptis ipsius familie necessitati aliquatenus subvenire cogerer. Et hac fatigatione pulsatus, tam pre senectute quam iugitalis laboris tedio inciperem deficere, et obiurgantium verbis quasi ex mea negligentia talis inopia nos gravaret, in molestiam mentis incidere et non semel loco proponerem cedere. Consilio tandem serenissimi ducis Saxonie et Bawarie Heinrici et iam dicti Thegenhardi consideravi predia ecclesie, que ante mea tempora nimis inutiliter fuerant ordinata, et in Gandera dominicalem institui, de qua LV chori vel maldra hiemalis et estivalis annone proveniant, ut scilicet sint siliginis XXV, tritici V, hordei V, avene XX, porci tres medii, pelles berbicarii XV, scutelle tot, pulli X, ova ducenta; pro dimidio manso preter alium censum litonum tres siliginis, tres avene. Hanc dominicalem apud tres germanos Ortlefum, Ropertum et Heinricum absolvi et ad persolvendam predictam summam cum mensura maioris modii constitui. Preterea novale, quod principali curie adiacet, in quo maxime victus noster pendet, maximo labore, scribendo videlicet libros quos vendidi et in id redegi, quoque modo potui; ad XX mansos [eradicari et exstir] pari feci.
Preterea ad supplementum inopie mee curam popularem a dominis meis archiepiscopis tam Adilberto seniore et iuniore quam Heinrico mihi et successoribus meis indultam et ecclesie mee perpetuam immunitatem et electionis libertatem banno confirmatam accepi. Dominus quoque Conradus Romanorum rex secundus monete percussuram, thelonei usum, nundinarum institutionem, immunitatem monasterio meo contulit. Verumtamen in his plus detrimenti quam emolumenti accepi. Bettenroth quoque a colonis multa summa redemi. Nulli igitur successorum nostrorum huius stili rusticitas nausiam vel verborum prolixitas tedium generet; neque que scripta sunt pro vanis reputet, quia fidenter dico, non quid obesse modernis et prodesse futuris. De cetero hanc descriptionis paginam sigilli nostri auctoritate roboramus; hoc in nomine domini obtestantes, ne qui successorum nostrorum his, que descripta sunt, set a pluribus sibi violenter addicta vel renunciare vel bene ordinata mutare presumat vel infringere.
Indexbegriffe:
Adalbert I., Erzbischof von Mainz (+1137)
Adalbert II., Erzbischof von Mainz (+1141)
Adelheid, Tochter des Grafen Heinrich von Reinhausen, Äbtissin von Quedlinburg
Asselburg und Winzenburg, Heinrich von, Graf
Ballenhausen, Unoco von
Beatrix, Tochter des Grafen Konrad von Reinhausen, Gräfin von Warpke
Bernesroth, Wüstung östlich Rittmarshausen, Ortsteil Gleichen
Bettenroth, Wüstung, später Klostervorwerk Bettenrode, Ortsteil Gleichen
Blankenburg, Poppo von, Graf
Blankenburg, Konrad von, Poppos Sohn
Blankenburg, Siegfried von, Poppos Sohn
Bodenhausen, Degenhard von, erster Klostervogt
Kaldinlith, Waldstück bei den Gleichen
Konrad III., deutscher König (+1152)
Diemarden, Ortteil Gleichen, Wald
Eilika, Äbtissin von Ringelheim, geborene Gräfin von Reinhausen
Gandern
Gandern, Einwohner: Heinrich, Ortlef, Rupert, Brüder und Inhaber eines Vorwerks
Gleichen, zwei Berge mit den Ruinen je einer Burg südwestlich Gelliehausen
Halberstadt: Bischof Reinhard v. (+1123)
Haldagessen/Haldagesin, Wüstung südöstlich von Bilshausen, Altkreis Duderstadt
Heinrich, I., Erzbischof von Mainz (+1153)
Heinrich der Löwe, Herzog von Sachsen und Bayern (+1195)
Heinrich, Inhaber eines Vorwerks zu (Nieder) Gandern
Helmarshausen Altkreis Hofgeismar, Kloster
Helmarshausen Altkreis Hofgeismar, Kloster, Abt Reinhold
Hildesheim, Michaeliskloster (?)
Immenhausen, Gerold von
Mainz: Erzbischof Adalbert I.(+1137)
Mainz, Erzbischof Adalbert II. (+1141)
Mainz, Erzbischof Heinrich I. (+1153)
Mechelmeshusen, Wüstung südwestlich Klein Schneen (vgl. von Boetticher, UB Mariengarten)
Niedergandern, Ortsteil Friedland
Ortlef, Inhaber eines Vorwerks in (Nieder)Gandern
Reinbold, designierter Abt von Reinhausen
Reinhard, Bischof von Halberstadt (+1123)
Reinhard, Abt von Reinhausen
Reinhausen, Stift, Propst: Sibold
Reinhausen, Kloster, Abt: Adolf,
Reinhausen, Kloster, Abt: Reinbold, designierter Abt
Reinhausen, Kloster, Abt: Reinhard
Reinhausen, Kloster, Friedhof
Reinhausen, Adelheid, Äbtissin von Quedlinburg, Tochter des Grafen Heinrich
Reinhausen, Beatrix, Gfin. v. Warpke, Tochter des Gf. Konrad
Reinhausen, Konrad, Gf. v.
Reinhausen, Eilika, Äbtissin v. Rimgelheim, Tochter des Gf. Heinrich v.
Reinhausen, Elle von, Graf
Reinhausen, Esiko von, Graf
Reinhausen, Heinrich von, Graf
Reinhausen, Heinrich von, Graf von (Winzenburg und) Asselburg
Reinhausen, Hermann I. (der Ältere) von, Graf von Windberg-Ratelberg-Winzenburg
Reinhausen, Hermann II. von, Graf von Winzenburg
Reinhausen, Mathilde von, Gräfin von Formbach, Tochter des Grafen Elle
Reinhausen, Meinhard von, Graf, Sohn des Grafen Heinrich
Reinhausen, Pilgrim von, Graf, Sohn des Grafen Heinrich
Reinhausen, Richenza von, verheiratet mit Gerold von Immenhausen, Tochter des Grafen Elle
Ringelheim, Stadt Salzgitter Äbtissin: Eilika von Reinhausen
Rupert, Inhaber eines Vorwerks in (Nieder)Gandern
Sibold, (erster und einziger) Propst von Reinhausen
Stockhausen, Reinward von
Sunderwald/Sundern, Waldstück im Reinhäuser Forst
Warpke, Beatrix von, Gräfin
Warpke, Ocger von, Graf
Warpke, Ulrich von, Graf
Würzburg, Hoftag
Informationen / Notizen
Zusatzinformationen
Dabei auch 6 Reproduktionen auf Fotopapier
Ergänzungen
Klassifikation Teil B
1152
| Aktion | Typ | Bezeichnung | Zugang | Info |
|---|---|---|---|---|
| Detailseite | Original | Urkunden | 0001 / 80 |
|