Identification
Title
Stift St. Blasii in Braunschweig: Messbuch (Missale) von einer Hand des 14. Jahrhunderts
Life span
circa 1300-1400
Includes
Blätter 2-4: Kalendarium
Blätter 5-133: Feste des Kirchenjahres
Blätter134-177': Heiligenfeste
Blätter 177'-207: Commune sanctorum
Blätter 1 und 207-208: Nachträge (auch Hymnen)
u.a.: Crucifixus Blatt 111' und Christuskopf Blatt 114), nach Blatt 198 loses Papierblatt mit Gebet pro fundatore etc
Volume
68
Provenance
Partial provenance
Herkunft: Kalendar eingerichtet für das Blasiusstift. Schenkungsvermerk 1v: Anno domini millesimo quadringentesimo vicesimo quarta die mensis Novembris obiit dominus Ludolffus Cruse rector capelle beate Marie Magdalene qui legavit presentem librum cum quodam pulcro calice ad armarium ecclesie sancti Blasii Brunsvicensis tam canonicis quam vicariis missas celebrare volentibus cuius anima per piam naturam dei requiscat in pace (Geschenk des am 4. November 1420 verstorbenen Rektors der Kapelle b. Mariä Magdalenä Ludolf Cruse ).
Handschrift ist 1834/1835 von der Herzoglichen Kammer an das Landeshauptarchiv abgegeben worden.
Information / Notes
Additional information
Lagen: V+1 (11). 11 V (121). V+1 (132). V+1 (143). 6V (203). II+1 (208).
Schriftraum: 25,5 × 17,3 cm, zweispaltig, 33 Zeilen. Textualis Gothica formata. Mehrere Hände. Rubriziert. Rote Lombarden. Einfache drei- bis sechszeilige Initialen: 5ra A(d te levavi), 11rb D(ominus dixit), 13rb P (Nativitas Christi), 95ra V (Ascensio domini), 99rb S (Pfingsten). 111va Kanonbild, 9,6 x 8 cm. Einfache Deckfarbenmalerei: Christus am Kreuz, darunter Maria und Johannes. Grüngoldener Rahmen. 114ra Bärtiger Christuskopf, 3 x 3 cm.
Holdeckelband mit braunem Lederbezug. Eine von zwei Schließen intakt. Streicheisenlinien, im Mittelfeld diagonal. Lederne Blattweiser, auch in Form von geflochtenen Knoten.
Literatur: E. Henrici, Findbuch und Handschriftenbeschreibungen zu den Beständen Staatsarchiv Wolfenbüttel Hs IV, VI 5, 11, 13, VII B–D, 2 Bde. masch., Berlin 1906–1909 (Handschriftenarchiv der Berlin - Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften), 334f. — A. Haucap-Nass, Die Stiftsbibliothek von St. Blasius in Braunschweig. Ein Überblick mit einer Handliste der nachweisbaren Handschriften und Drucke aus dem Blasiusstift, in: Die Welfen und ihr Braunschweiger Hof im hohen Mittelalter, hrsg. von B. Schneidmüller, Wiesbaden 1995 (Wolfenbütteler Mittelalter-Studien 7), 205–225, hier 222 Nr. 100.
Vgl. Findbuch Henrici (39 F Slg)
Entstehungszeit: 14. Jahrhundert
Additions
Free content
VD Liturg. Nachträge (Officium pro Antonio, in festo Illationis Mariae; orationes de tribus regibus).
1r–v Officium Antonii. AH 54 Nr. 31.
2ra–4vb Hildesheimer Feste: Epiphanius, schwarz 22.1., Translatio Godehardi, rot 4.5., Depositio sancti Godehardi, rot 5.5., Cantianorum, rot 31.5., Translatio s. Bernwardi, rot 16.8., Cosme et Damiani, rot 27.9., Justi et Arthemii, schwarz 11.10., Bernwardi ep., rot 20.11., Adventus reliquiarum Mariae, rot 8.12. Feste des Blasiusstiftes: Blasii ep., rot 3.2., Translatio s. Thomae ep., rot 7.7., Translatio s. Blasii, rot 18.7., Thomae Cantuariensis, rot 29.12. Weitere Feste: Translatio Mariae Magdalenae, schwarz 19.3., Auctoris ep., schwarz 20.8. Angaben über die Länge der Nächte im jeweiligen Monat, z. B. Januar: Nox habet horas XVI dies VIII.
5ra–133vb Proprium de tempore. Ad te levavi animam meam … ›Dominica XXV‹. (108vb) Kyrie. Gloria. Symbolum Nicaenum. (109rb) Praefationes. (111va) Kanonbild. (111rb–114vb) Canon missae. (114vb–133vb) ›Dominica prima‹ [post trinitatem] bis ›Dominica XXV‹.
Sequentiae: (11vb) AH 53 Nr. 10. (12va) AH 53 Nr. 16. (13vb) AH 53 Nr. 15. (14vb) AH 53 Nr. 215. (15vb) AH 53 Nr. 168. (18va) AH 53 Nr. 29. (86ra) AH 53 Nr. 36. (87ra) AH 53 Nr. 50. (88rb) AH 54 Nr. 7. (89ra) AH 53 Nr. 45. (96va) AH 53 Nr. 67. (100rb) AH 53 Nr. 70. (106va) AH 7 Nr. 95. (108ra) AH 50 Nr. 385.
134ra–177vb Proprium de sanctis. ›In vigilia Andree apostoli‹ … — … ›Katherine virginis‹.
Sequentiae: (135ra) AH 53 Nr. 122. (139ra) AH 50 Nr. 269. (140ra) AH 53 Nr. 99. (140vb) AH 9 Nr. 169. (146rb) AH 53 Nr. 82. (146vb) AH 55 Nr. 188. (149rb) AH 55 Nr. 38. (150rb) AH 53 Nr. 163. (152va) AH 53 Nr. 210. (153vb) AH 54 Nr. 193. (155rb) AH 55 Nr. 9. (157va) AH 50 Nr. 268. (159rb) AH 55 Nr. 60. (161vb) AH 53 Nr. 173. (163ra) AH 53 Nr. 104. (165rb) AH 50 Nr. 270. (166vb) AH 53 Nr. 95. (168rb) AH 34 Nr. 226. (170ra) AH 53 Nr. 192. (172rb) AH 53 Nr. 227. (174rb) AH 53 Nr. 112. (175va) AH 53 Nr. 181. (161vb) AH 53 Nr. 173. (177rb) AH 55 Nr. 203.
177va–193rb ›In vigilia unius apostoli‹ … — … ›De virginibus‹. Schließt an (193rb) ›In dedicatione ecclesie‹. (194rb) ›In dedicatione altaris‹.
Sequentiae: (178rb) AH 53 Nr. 228. (184vb) AH 53 Nr. 229. (185va) AH 55 Nr. 14. (189ra) AH 54 Nr. 88. (192ra) AH 50 Nr. 271.
194vb–198rb Missae votivae. (198ar) [Eingefügt auf Papier]: ›Pro fundatore‹. Druck: Schneidmüller Braunschweig, 81.
Sequentiae: (193va) AH 53 Nr. 247. (196va) AH 54 Nr. 219. (197ra) AH 54 Nr. 216. (197ra) AH 54 Nr. 218. (197rb) AH 54 Nr.221.
198vb–203rb Collectae votivae. ›Communis oratio‹ … — … ›Peccatis‹.
203rb–206rb Missa ›pro defunctis‹.
206va–208r (Nachträge:) u. a. 207rb ›Oratio de beata virgine post pascha‹. Sequenz AH 54 Nr. 18. ›De sancto Lamberto Sequentia‹. Jocundari deo celi voce pari… Nicht in AH. 208r Oratio de sancto Wolfgango. – 208v leer.
Further information (picture)
Format
33,3 x 23 cm
Design
Pergament
Number of sheets
208 Bl.
Index group
Index Point of origin
Braunschweig
Action | Type | Name | Access | Info |
---|---|---|---|---|
Detail page | Nutzungsdigitalisat | A |
![]() ![]() |
|
Detail page | Sicherungsfilm | Akte | 0002 / 30 |
![]() ![]() |
Detail page | Original | Akte | 0002 / 30 |
![]() ![]() |