NLA WO VII B Hs Nr. 211

  • Drucken
  • Verlinken
  • Versenden
  • Verbessern
Alle Digitalisate anzeigen...

Beschreibung: Verzeichnung

Identifikation

Titel 

Stift St. Blasii in Braunschweig: Gebetsbuch (Kollektar, Missae selectae) für den Priester der ersten Messe von einer Hand des 14. oder 15. Jahrhunderts

Enthält 

u.a.: Collecten, orationes, praefationes, Allelujah zu verschiedenen Festen und Gelegenheiten

u.a.: Blatt 3 Hymnus, Blatt 17ff. Meßkanon, Blatt 25ff. Begräbnisliturgie
Inhaltsverzeichnis auf Blatt 3

Band 

89

Provenienz

(Teil-)Provenienz 

Herkunft: Der Codex wurde im späten 14. oder frühen 15. Jh. im Braunschweiger Blasiusstift für den Gebrauch dort angefertigt (vgl. auch die Notiz auf dem VS).

1834/35 von der Herzogl. Kammer an das Landeshauptarchiv abgegeben.

Informationen / Notizen

Zusatzinformationen 

Lagen: I+3 (5). 5 V (55). IV+1 (64). II-3+2 (67).

Schriftraum: 22 × 15 cm, zweispaltig, 19 Zeilen. Tintenliniierung. Textualis Gothica formata. Neumen. F-Linie: rot, c-Linie: braun. Rote Überschriften, rote und blaue Lombarden. 18vb Kanonbild, 9,5 x 8 cm: Deckfarbenmalerei auf Goldgrund. Christus am Kreuz, darunter Maria und Johannes.

Mit Leder bezogener Holzdeckelband. Streicheisenrahmen. Einzelstempel weisen auf die Werkstatt Braunschweig "Kleinfigurenmeister" (EBDB w000213): Vogel, ein Vogel, Flügel angelegt, schreitend: EBDB s009219; Rosette mit einem Blattkranz, sechsblättrig, Blätter kreisförmig: EBDB s007898; Rosette mit drei Blattkränzen, fünfblättrig, Blätter breit, gebuchtet: EBDB s006474; Hahn: EBDB s005016; Rautengerank mit Besatz, knopfförmig, geteilt: EBDB s003828; Löwe, schreitend / steigend / springend: EBDB s002809.

Literatur: E. Henrici, Findbuch und Handschriftenbeschreibungen zu den Beständen Staatsarchiv Wolfenbüttel Hs IV, VI 5, 11, 13, VII B–D, 2 Bde. masch., Berlin 1906–1909 (Handschriftenarchiv der Berlin - Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften), 440f. — A. Haucap-Nass, Die Stiftsbibliothek von St. Blasius in Braunschweig. Ein Überblick mit einer Handliste der nachweisbaren Handschriften und Drucke aus dem Blasiusstift, in: Die Welfen und ihr Braunschweiger Hof im hohen Mittelalter, hrsg. von B. Schneidmüller, Wiesbaden 1995 (Wolfenbütteler Mittelalter-Studien 7), 205–225, hier 224 Nr. 121.

Vgl. Findbuch Henrici (39 F Slg).

Entstehungszeit: 14.-15. Jahrhundert

Ergänzungen

freier Text 

Fragmente:
1r–v Fragment eines Voll-Lektionars. 2r Praefatio mit Hufnagelnotation. – 2v leer.
14. Jh. 66r–v Fragment eines Voll-Lektionars.

VS Notiz zur Verwaltung der Messgüter durch den Kustos. Nota custos ecclesie sancti Blasii in Brunswigk ministrabit vinum et oblatas omnibus canonicis volentibus celebrare missam. Item ad ista altaria infrascripta vinum ministratur per custodem: ad summum altare, ad altare beate virginis, ad altare sancti Petri, ad altare sancte crucis, ad altare sancti Stephani, ad altare sancti Nicolai, ad altare sancti Johannis ewangeliste, ad altare omnium sanctorum in cripta, ad altare sancti Bartholomei, ad altare sancti Philippi et Jacobi et vicario domini prepositi nostri. Zu den älteren Altären vgl. Dürre Geschichte, 385f.; Döll, 171–173. Item sex vicariis datur vinum per eundem custodem. Vicario quem instituit Wernerus de Brunßrode (Döll, 302), dominus Hermannus Holtnicker (Döll, 302), magister Wedekindus, dominus Ludolphus de Wetelemstide (Döll, 302?), dominus Leonardus, Conradus Holtnicker (Dürre Geschichte, 386 u. Döll, 171). Nota istis altaristis non datur vinum per custodem sed procurant more solito: Vicario sancte Katherine, sancti Gorgonii, sancti Andree, sancti Jacobi, Sancti Laurencii, sancti Mathei, sancti Georgii, sancti Michelis, sancti Ciriaci, sancti Pauli, Conrado de Velstede (Dürre Geschichte, 386 u. Döll, 176): Et si cui istorum contingeret regere parram illi eciam non datur vinum et sic de suprascriptis vicariis. Zu den jüngeren Altären vgl. Dürre Geschichte, 387f. u. Döll, 171ff. Bartoldus de Lacu commendavit ad missam animarum singulis septimanis viginti panes albos prependales anno domini m°ccc°ix°. Item ad suam memoriam viginti quatuor solidos et quatuor denarios. Gotfridus decanus noster (Dürre Geschichte, 396 u. Döll, 188), iste comparavit sacerdoti ebdomadario singulis septimanis xiiii panes albos prependales. Anno domini m° cc° xcii° obiit dux Wilhelmus [von Braunschweig-Grubenhagen, 1270–1292] filius ducis Alberti senioris [von Braunschweig-Grubenhagen, 1236–1279] Qui dedit iiiior talenta et xviii denarios. Cuilibet domino iii solidos, xii vicariis cuilibet xvi denarios, v ministris cuilibet i solidum, choralibus ii solidos.

3ra–4vb (Nachträge:) Übersicht über die officia. ›In hoc libro continentur officia per sacerdotem primam missam custodientem specialiter observanda‹. … ›In vigilia visitacionis beate Marie virginis‹. (3va) AH 48 Nr. 392.

6ra–30vb Missa defunctorum. ›Pro defunctis cum commendacione animarum‹. (16v–17r) Pro fundatore. Druck: Schneidmüller Braunschweig, 81. (17r) ›Incipit prefacio‹. … Per omnia secula seculorum. Dominus vobiscum mit Notation. (17va) Kanonbild. (18vb) Canon missae. (19vb) Pater noster mit Notation. … (24ra) ›Incipit commendacio post missam sacerdos accedat ad pharetrum et dicat‹. …

31ra–65r Missa de sancto Georgio [23.4.]. Mit Noten: Introitus, Alleluja, Offertorium, Praefatio paschalis. Collectae, Alleluja und Complenda variieren je nach Lage des Ostertermins. … (36va) ›De sanctis Alexandro Evencio et Theodolo‹ [3.5.]. … (42ra) De dedicatione ecclesie ad altare sanctae Crucis. Mit Noten: Introitus, Kyrie, Gloria, Graduallied, Sequenz, Symbolum, Praefatio sollemnis, Pater noster, Complenda. … (46va) ›In nativitate sancte Marie‹. [8.9.]. (48rb) ›De sanctis Cornelio et Cypriano‹. … (51ra) ›Letania maior‹. … (54va) ›De inventione sancti Stephani‹. … (56vb) ›De sancta cruce‹. … (58va) ›Pro salute vivorum et mortuorum‹. … [Nachtrag:] Gloria in excelsis mit Notation. … (59va) Symbolum Athanasianum. Credo in unum deum … (60rb) [Nachtrag:] Domine deus in simplicitate cordis mei letus obtuli … mit Notation. (60va) ›De sancto Bartholomeo‹. (62va–64vb) Clemens papa VI [1305–1314], Missa pro indulgentia. ›Introitus‹. Recordare domine testamenti tui et dic angelo … ›Oratio‹. Deus qui non mortem sed penitentiam desideras … ›Graduale‹. Misit dominus verbum suum et sanavit … ›Offertorium‹. … ›Complenda‹. Multitudo languencium … (64vb) Dominus Clemens papa sextus instituit hanc missam et eam annuentibus et dicentibus cc …l dies indulsit. Audientes autem debent portare candelam ardentem per quinque dies continue sequentes et eis mors subitanea non nocebit. (65r) Nachtrag: Praefatio mit Hufnagelnotation. – 65v leer.

HS Kollektengebete nachgetragen.

Weitere Angaben (Bild)

Format 

31,8 x 22,8 cm

Ausführung 

Pergament

Blattzahl 

67 Bl.

Index-Gruppe

Herkunftsort 

Braunschweig, Domstift St. Blasii

Repräsentationen

Aktion Typ Bezeichnung Zugang Info
Detailseite Nutzungsdigitalisat A Digitalisat vorhanden
Detailseite Sicherungsfilm Akte 0002 / 30
Detailseite Original Akte 0002 / 30