
Identifikation
Titel
Kalendar (Kalendarium) und komputistische Tafeln des Klosters St. Aegidien in Braunschweig:
Laufzeit
circa 1460-1500
Band
11
Provenienz
(Teil-)Provenienz
Herkunft: Handschrift geschrieben für St. Aegidien in Braunschweig.
Informationen / Notizen
Zusatzinformationen
Lagen: V+3 (13). Schriftraum: 12,4 × 8,2 cm, 24 Zeilen
Jüngere gotische Kursive. Rubriziert. Federzeichnungen: 7v u. 8r kreisförmige Tabellen zur Auffindung der goldenen Zahl u. des Sonntagsbuchstabens, 8v Tabelle zur Auffindung der Wochenzahl zwischen Weihnachten und Quinquagesima.
Moderner Einband.
Literatur: E. Henrici, Findbuch und Handschriftenbeschreibungen zu den Beständen Staatsarchiv Wolfenbüttel Hs IV, VI 5, 11, 13, VII B–D, 2 Bde. masch., Berlin 1906–1909 (Handschriftenarchiv der Berlin - Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften) — H. Herbst, Literarisches Leben im Benediktinerkloster St. Ägidien zu Braunschweig. Nebst einem Versuch der Rekonstruktion der Bibliothek dieses Klosters, in: Niedersächsisches Jahrbuch für Landesgeschichte 13 (1936), 131–189, 188 Nr. 21.
Ergänzungen
freier Text
1ra–6vb Benediktinisches Ordenskalendar mit Numerus aureus, Gradus solis, Coniunctio vel oppositio lunae et solis (Neumond u. Vollmond) mit Hora, Minuta u. Dies vel Nox, Claves terminorum, Cisiojanus, Littera dominicalis, Sole intrante (Eintritt der Sonne in die Monatszeichen nach mittlerer Annahme um den 11. d. M.), Litterae signorum (Lunarbuchstaben) des jüngeren Systems. Feste des Aegidienklosters Braunschweig: Benedictus abbas 21.3., Translatio sancti Benedicti 11.7., Adventus reliquiarum (Stephanus-Reliquien aus Helmstedt, Stiftung Bischof Volrads von Halberstadt) 12.7., Inventio sancti Aegidii 5.8., Auctor 20.8., Octava sancti Auctoris 27.8., Aegidius abbas 1.9. Anniversarium domine Gertrudis 9.12. (Markgräfin Gertrud, Tochter Ekberts. I., Gemahlin Heinrichs des Fetten, gest. 9.12.1117). Vgl. Grotefend, 24/25 (Cisiojanus), 25 (Claves terminorum), 75 (Goldene Zahl), 114 (Lunarbuchstaben), 126/127 (Monatszeichen), 178 (Sole intrante), 179 (Sonntagsbuchstabe), 210 (Wochen zwischen Weihnachten und Quadragesima; Intervallum a natali domini usque in dominicam quadragesime).
7r Tabula minutionis (Aderlaßregeln). Tabelle zur Berechnung der Tagesstellung in den Tierkreiszeichen (jüngeres System der Lunarbuchstaben).
7v Explanatio tabulae ad inveniendum aureum numerum. Si vis scire aureum numerum et eciam clavis alicuius anni tunc ab annis domini incompletis depone 1424 annos et residuos annos numera … Thorndike/Kibre, Sp. 1473.
8r Explanatio tabulae ad inveniendum litteram dominicalem. Si litteram dominicalem in aliquo anno scire volueris tunc ab annos domini incompletis subtrahe 1424 annos et residuum post subtractionem numera …
8v Explanatio tabulae de inventione intervalli (Wochenzahl zwischen Weihnachten und Quinquagesima). Si scire volueris intervallum sive numerum septimanarum que sunt a festo nativitatis Christi …
9r De inventione festorum mobilium. ›Quinque festa mobilia‹. Canon. Si vis scire quinque festa mobilia scilicet septuagesime …
De inventione coniunctionis et oppositionis. ›Coniunctio‹. Si per kalendarium presens scire qua die et quota hora et minuta novilunium aut plenilunium alicuius mensis instabit scias ergo primo quis sit aureus numerus illius anni in quo hoc scire desideras. Demum si vis scire tempus novilunium seu coniunctionis medie solis et lune in aliquo mense tunc quere illum aureum numerum. In prima linea versus sinistram sub qua est scriptum infimus aureus numerus et super quem est scriptum coniunctio … In sequenti linea habebis horas et communiter horarum quibus erit novilunium seu coniunctio solis et lune secundum medios ipsorum motus. Si vero vis habere oppositionem seu plenilunium tunc quere aureum numerum illius anni. In quinta linea que est de oppositione et indirecto ipsius habebis horas et horarum quibus erit oppositio solis et lune seu plenilunium …
10r Nota invencio novilunii similiter et plenilunii secundum practicam istius kalendarii durat per 19 annos capiendo inicium anno domini 1445 currente post elapsum …
12r De bonitate et malitia signorum. Si scire desideras in quo signo zodiaci et quanto gradu ipsius sit sol quocumque die anni tunc cum die mensis et indirecto illius diei versus dextram in linea sub qua est scriptum littere signorum invenies unam litteram de litteris alphabete quem memorie … — … (12v) Aries est primum signum bonum caldum et siccum igneum caput … — … Piscis est duodecimum signum … — … aspectare oportet.
Weitere Angaben (Bild)
Format
15,6 x 10,3 cm
Ausführung
Pergament
Blattzahl
13 Bl.
Index-Gruppe
Herkunftsort
Braunschweig
| Aktion | Typ | Bezeichnung | Zugang | Info |
|---|---|---|---|---|
| Detailseite | Nutzungsdigitalisat | A |
|
|
| Detailseite | Original | Akte | 0002 / 30 |
|
| Detailseite | Sicherungsfilm | Akte | 0002 / 30 |
|